Uluslararası Ağları Etkinleştirme: Türk Girişimcilik Ekosistemini Güçlendirme Raporu

Projeye Genel Bakış

Türkiye’nin büyüyen şirketleri, Türk girişimcilerden oluşan global topluluk sayesinde önemli bir değer kazanıyor. Türkiye’de gelecek vaat eden şirketler, dünya çapında genişleme hedeflerine ulaşmak için yurt dışında iş kurmuş Türk girişimcilerin desteğine ihtiyaç duyuyor. Bu çalışma, daha güçlü bir global ağ oluşturma fırsatlarını belirlemek amacıyla, global Türk girişimciler ile Türkiye’deki girişimciler arasındaki bağlantıları inceliyor ve bu alanda yapılan ilk araştırma olma özelliğini taşıyor. 

Endeavor Insight, yurt dışında yaşayan 400 Türk girişimciyi belirleyip, bu girişimcilerin Türk girişimcilik ekosistemine katkı sağlama potansiyelini değerlendirdi. Çalışma, Türkiye dışında faaliyet gösteren teknoloji ve teknoloji destekli şirketlerin en yüksek potansiyele sahip kurucularına odaklandı. Elde edilen veriler, Eylül ve Kasım 2023 tarihleri arasında bu kurucular ve diğer önemli paydaşlarla yapılan 60’tan fazla görüşme ve ikincil kaynaklardan derlendi. 

Temel Bulgular

• Yurt dışındaki Türk girişimciler ağının global düzeyde bir etki alanı bulunuyor. 

Bu çalışma, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde önemli yoğunlukta olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki önemli Türk kökenli kurucuları tespit ediyor. 

• Global Türk girişimciler topluluğu yazılım odaklı işler yürütüyor.

Türk kökenli kurucuların faaliyet gösterdiği en yaygın sektörler yapay zeka ve makine öğrenimi, tüketici uygulamaları ve yazılımları, kurumsal yazılımlar ve reklam teknolojileri olarak öne çıkıyor. 

• Yurt dışındaki Türk kurucular Türkiye ekosistemini birçok yönden destekliyor.

Görüşülen kurucuların %70’inden fazlasının Türkiye’de personeli veya operasyonları bulunuyor ve bunlar genellikle Ar-Ge veya mühendislik ekiplerini içeriyor. Türk kökenli kurucular ayrıca mentorluk, yatırım, çalışanların şirketten ayrılıp yeni şirket kurması ve seri girişimcilik yoluyla ekosistemde çarpan etkisi yaratıyor. 

• Nispeten erken aşamada olan Global Türk girişimci ağının yerel girişimcilerle olan etkileşimlerini bir üst düzeye çıkarma fırsatı bulunuyor.

Türk göçmenlerin neredeyse yarısı 2010 yılında veya sonrasında ülkeden ayrılmış. Türk girişimciler, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan benzer nüfus oranına sahip akran ülkelerle karşılaştırıldığında ilk üçte yer alıyor. 

• Global Türk kurucuların deneyimleri Türkiye’nin Scale-up şirketlerini desteklemek için koşulları sağlıyor.

Türk girişimcilerin kurduğu şirketlerin çoğunluğu birden fazla ülkede faaliyet gösteriyor ve her 5 şirketten 1’i en az 5 milyon USD gelir elde ediyor. Dolayısıyla, bu girişimciler ölçeklenen şirketler için fazlasıyla iyi donanımlı potansiyel mentor adayları. 

• Global Türk kurucular topluluğunun yerel ekosistemle hâlihazırda yakın bağları bulunuyor.

Görüşülen yurt dışındaki kurucuların neredeyse tamamı en az yılda bir kez Türkiye’ye geliyor ve büyük çoğunluğu Türkiye’deki girişimcilik ekosistemini düzenli takip ediyor. 

• Global Türk kurucuların birçoğu aktif olarak mentor ve yatırımcı.

Global Türk kurucular başta Türkiye olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki girişimcileri aktif olarak destekliyor. Görüşülen kurucuların yaklaşık %69’u gelecek vadeden girişimcilere mentorluk yapıyor. Bu grubun %53’ü de Türkiye’deki kuruculara aktif mentorluk yapıyor. 

• Global Türk kurucular daha da fazla paylaşma kapasitesine sahip.

Görüşülen kişilerin %90’ından fazlası Türkiye kökenli bir kurucuya destek vermeye istekli; bu da %53 olan mevcut mentorluk oranını neredeyse ikiye katlıyor. %40’tan fazlası ise Türkiye’ye yatırım yapmaya istekli; bu da yatırımcı sayısında 10 kattan fazla bir artış olabileceği anlamına geliyor. 

Yerel Ekosisteme En Çok Katkı Sağlayabilecek Global Türk Kurucular Üç Gruba Ayrılıyor.

1. Taşınanlar: Gittikleri ülkede şirket kurmadan önce çoğunlukla eğitim veya çalışma amacıyla yurt dışına taşınanlardan oluşuyor. Bu grup, gelecek vaat eden yeni girişimciler ve teknik becerilere sahip yatırımcılardan oluşan ve giderek büyüyen bir segment.
2. Pazarı Genişletenler: Türkiye’deyken bir şirket kuran ve daha sonra şirketleriyle birlikte başka bir ülkeye taşınan kişilerden oluşuyor. Bu kesim, ileri düzeyde mesleki deneyime sahip mentorluk ve yatırımla en ilgili olan kesim.
3. Eski Kuşaklar: Türk kökenli olup Türkiye dışında doğmuş ve büyümüş olanlardan oluşuyor. Bu, karar alıcılar için örnek teşkil eden fakat daha az katılımlı bir segment.

• Türkiye’deki karar vericiler için yurt dışındaki Türk kökenli girişimcilerle ilişki kurma fırsatı oldukça fazla.

Endeavor Insight, yurt dışındaki ağı etkinleştirerek yerel girişimcilik ekosisteminin büyümesini kolaylaştıracak bir dizi strateji öneriyor.

1. Yurt Dışındaki Ağın Şekillenmesi: Yurt dışındaki Türk kurucuların Türkiye’yle ilişkilerini devam ettirmek amacıyla fırsat ve teşvikler yaratılabilir.
2. Destek Mekanizmalarının Şekillendirilmesi: Kurucuları eşleştiren ve birbirleriyle iletişimini sağlayan mekanizmalar geliştirilebilir.
3. Pazarlara Açılım ve Küresel Politikaların Desteklenmesi: Yerel destek kuruluşlarının girişimcilerin yeni pazarlara açılmasına hizmet sunma kapasitesi artırılabilir. 
4. Geri Verme Kültürü Oluşturulması: Yerel ekosistemi desteklemek amacıyla kilit pazar ve segmentler konusunda en bilgili Türk kurucular teşvik edilebilir.
5. Rol Modellerin Öne Çıkarılması: Yerel ekosisteme hâlihazırda katkı sağlayan Türk asıllı kurumların görünürlüğü artırılabilir.